titotu: Renesans w Polsce

Polski renesans w sztuce to lata 1500-1650. Dzieli się na trzy okresy. W pierwszym okresie renesans uległ wpływom włoskim, w drugim – wpływom niderlandzkim. Po 1600 roku jest to tzw. Sztuka manierystyczna i początki baroku.

Największe polskie dzieła tworzyli artyści obcego pochodzenia, bo Polacy rzadko i niechętnie wyjeżdżali w podróże artystyczne, a na dodatek w Polsce długo utrzymywały się średniowieczne organizacje cechowe.

Okres I 1500-1550

- Po tym jak w 1499 spłonął zamek na Wawelu król podjął decyzję odbudowy go w nowym stylu. Kierownikiem prac odbudowy został Franciszek Florentczyk, a później Bartolomeo Berecci i Benedykt z Sandomierza.

Charakterystyczne są arkadowe krużganki parteru i pierwszego piętra. Mury zewnętrzne są zaś gładkie, proste, przerywane rytmami dużych prostokątnych okien

Franciszek Florentczyk, Bartolomeo Berrecci – zamek na Wawelu – dziedziniec

Kaplica Zygmuntowska na Wawelu (1517 – 1533) została zaprojektowana przez Bartolomea Berecciego przy współpracy Jana Marii Padovano, Santi Gucciego (rzeźba) i Jana Cini (groteska).

Trzon budowli stanowi sześciobok, bęben kopuły jest ośmioboczny. Sama kopuła jest zwieńczona latarnią i pokryta złotą blachą ze wzorem rybiej łuski.

Budowla ma trzy kondygnacje, pilastry tworzą porządek

Kaplica Zygmuntowska (na zdjęciu z prawej), z lewej kopuła kaplicy Wazów i Wieża Srebrnych DzwonówBartolomeo Berecci – kaplica Zygmuntowska

Bartolomeo Berecci – kaplica Zygmuntowska - wnętrze

To w Kaplicy Zygmuntowskiej znajdują się m.in. Nagrobek Zygmunta I Starego (górny po lewej stronie – ściana zachodnia) autorstwa Berecciego i nagrobek Zygmunta II Augusta (dolny po lewej stronie – ściana zachodnia) autorstwa Santi Gucciego.

Nagrobek Zygmunta Augusta- Posąg Zygmunta Augusta rzeźbił Santi Sugi. Nagrobny pomnik stał się wzorem dla wielu nagrobków magnackich i szlacheckich w Polsce. Jego wpływy znaleźć można również w innych nagrobkach w katedrze.

Płyta nagrobna Anny Jagiellonki

Okres II 1550 – 1600

- Sukiennice w Krakowie zostały przebudowane przez Jana Marię Padovano z budowli gotyckiej. Jest to pierwsze dzieło gdzie została zastosowana attyka – kamienna nastawa zasłaniająca dach o dekoracyjnych motywach. Odtąd Attyka stała się charakterystyczną cechą renesansu w Polsce.

M A S Z K A R O N Y lub maskaron (z wł. mascherone, w fr. mascaron) – rzeźbiarski detal architektoniczny w formie ludzkiej, zwierzęcej lub fantazyjnej głowy, często o groteskowych rysach i fantazyjnej fryzurze.

Stosowany był jako ozdoba np. kapitelu, wspornika, kolumny, zwornika, głównie w okresie gotyku, renesansu oraz baroku. Najbardziej znane w Polsce są maszkarony na krakowskich Sukiennicach, a w Europie – na katedrze Notre-Dame w Paryżu.

- Ratusz w Poznaniu zbudowany przez Jana Baptystę Quadro z Lugano odznacza się pięknym rozwiązaniem ścian urozmaiconych kilkukondygnacyjną galerią arkadową.

Wykształcił się także typ polskiego renesansowego zamku o charakterze obronnym.

Jest to czworoboczna budowla z basztami na narożach i wewnętrznym arkadowym dziedzińcem wzorowanym na zamku wawelskim.

Santi Gucci – zamek w Baranowie Sandomierskim

- Gdańsk najmocniej uległ wpływom niderlandzkim i najsilniejsza była tam kultura mieszczańska. Tworzyli tam m.in. Antoni van Obbergen i Willem van den Blocke z Malines.