Robiąc jedno łapię się za drugie i trzecie i czwarte. No tak już mam. Nie wiem po kim to odziedziczyłam, ale chyba moja ciekawość świata powinna być jak najbardziej normalna. Robiąc referat na temat ' Ciało w kulturze' na Teoretyczne podstawy wiedzy o kulturze natknęłam się na kolejny ciekawy aspekt. Jednym z nich, który właśnie jak domniemam poruszę to będzie
tabu pokarmowe. Tabu pokarmowe istnieje w różnych grupach społecznych i kulturowych
jako świadomy zakaz spożywania pokarmu pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Post o dziwo w ramach kulturowych nie jest wiązany jako tabu pokarmowe. Człowiek
zaliczany jest przez naukowców do zwierząt wszystkożernych
, ponieważ jest przystosowany do spożywania i trawienia pokarmów
zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Od małego u człowieka wykształca się wybór pokarmu. Obserwacje naukowe wykazały, że małe dzieci do wieku dwóch lat są z zasady gotowe wkładać do ust i jeść wszystko, także kamienie czy chrząszcze.
Wstręt
do spożywania niektórych rzeczy nie jest wrodzony, lecz nabyty w drodze interakcji ze społecznym otoczeniem.
Ze znanych zakazów pokarmowych z całego świata najliczniej obłożonymi tabu są mięso
i produkty zwierzęce – tylko mała liczba zakazów dotyczy roślin. Na świecie Chińczycy
wyróżniają się najmniejszą liczbą zakazów pokarmowych – w Europie są to Francuzi.
Istnieje kilka teorii naukowych
, które próbują wyjaśnić powstawanie i istnienie tabu pokarmowego;
Teoria społeczno-kulturowa albo funkcjonalistyczna; wychodzi z założenia, że tabu dotyczące jedzenia wychodzi z istniejących grup społecznych i kulturowych. To one narzucają, jakie pożywienie jest tabu, a jakie nie. Tabu te służy umocnieniu znaczenia jakiś grup i odseparowania jej od pozostałych.
Teoria strukturalistyczna; traktuje źródło pokarmu jako symbol, który ma tworzyć porządek w jakimś określonym otoczeniu. Produkty zostały podzielone na; "czyste" i "nieczyste" czy na święte i zwyczajne. Dochodzi do tego, że produkty "czyste" uchodzą za jadalne, a "nieczyste" za niejadalne. Wszystko zależy od klasyfikacji danych produktów. Co tyczyć się tu może kwestii jedzenia mięsa. Człowiek przyswoił, że nie jada zwierząt hodowlanych (np psów czy kotów) - stały się one, więc tematem tabu.
Teoria emocjonalno-psychologiczna; teoria wychodzi z założenia, że podstawą tabu pokarmowego są emocje. Przytaczając tezę, że uczucie wstrętu powstało wraz z rozwojem ewolucji, aby między innymi 'oddalić nas od śmierci'.
Wszystkie te tezy jednak nie dają większego postępu, ponieważ nadal nie jesteśmy w stanie wytłumaczyć zachowań i założeń chociażby ruchów wegetariańskich, którzy kierują się raczej formami etycznymi.
Jednym z najbardziej znanych zakazów pokarmowych jest hinduistyczne
tabu zabijania bydła domowego i spożywania produktów z niego. Przede wszystkim krowy dojne są uważane za święte
i nietykalne. Krowa jest dla hinduistów ucieleśnieniem bogini Prythiwi
, Matki Ziemi. Poza tym według hinduskiej legendy sam Kryszna
, inkarnacja boga Wisznu
, dorastał w rodzinie pasterza bydła, dlatego jest przedstawiany na wizerunkach często jako pasterz z krową.
Zarówno w judaizmie, jak i w islamie wieprzowina jest pisemnym tabu. Tora zabrania spożywania kilku gatunków zwierząt, a interpretacje odpowiednich zakazów doprowadziły do powstania zasad koszerności.
Konina uważana jest w wielu krajach za normalny rodzaj pożywienia, w kilku innych jednak obłożona jest tabu albo jej spożywanie jest unikane. Żydowskie przykazania pokarmowe zabraniają m.in. także spożywania koniny, a w islamie zwykle nie traktuje się koni i osłów jako zwierząt jadalnych.
Ze strony fizjologii pożywienia nie ma przeciwwskazań dla odżywiania się koniną. Mięso jest chude, niskokaloryczne i bogate w żelazo
. Znaleziska kości i malowidła na ścianach jaskiń zamieszkanych w epoce kamienia
potwierdzają, że w czasach prehistorycznych
człowiek często ubijał konie i odżywiał się nimi.
Zarówno w judaizmie, jak i islamie tabu obłożone jest spożywanie krwi, krwawego mięsa i produktów, których składnikiem jest krew. W Torze, można przeczytać: Ale się wystrzegaj spożywania krwi, bo we krwi jest życie, i nie będziesz spożywał życia razem z ciałem. Ten zakaz powtarza się w Księdze Kapłańskiej (7,26–27): We wszystkich waszych domach nie wolno wam spożywać krwi, ani od ptaków ani od czworonogich. Kto skosztuje tylko kroplę krwi, ten musi mój naród opuścić.
Z drugiej strony krew uważa się za źródło, czy też pierwiastek życia – w wiarach tych władcą życia jest jedynie bóg w ten sposób zakaz spożywania krwi może mieć związek z tabu dotyczącym zabijania.
Psie mięso jest powszechnie spożywane w niektórych krajach na świecie, np. w Chinach, Północnej i Południowej Korei, Wietnamie. Jednak w przeważającej większości państw jest ono objęte całkowitym pokarmowym tabu.
Z punktu widzenia fizjologii odżywiania psie mięso nadaje się do spożycia. Akceptację albo odrzucenie jego spożycia przez całe społeczeństwa albo pojedyncze grupy należy więc traktować jako pozyskane drogą kulturową. Ponieważ psy w Europie i w Stanach Zjednoczonych są ulubionymi zwierzętami domowymi, dyskusja o tym tabu albo o jego braku w niektórych krajach prowadzona jest bardzo emocjonalnie.
Zwierzęta domowe, które w pewnym sensie uważane są za część rodziny i które są rozpieszczane, antropolodzy jak Harris nazywają „zwierzętami kanapowymi” w odróżnieniu od zwierząt gospodarczych, jak bydło czy świnie. W Europie i Stanach Zjednoczonych „zwierzęta kanapowe”, jak psy czy koty, traktowane są jako niejadalne.
Koreańczycy są zdania, że spożywanie psiego mięsa służy zdrowiu, między innymi w przypadku rekonwalescencji po chorobach, leczenia gruźlicy, zwalczania słabości podczas letnich upałów i zaburzeniach wzwodu.
Dla większości Europejczyków, jak i dla Amerykanów, spożywanie psa jest tabu.
Przegląd zakazów pokarmowych w różnych kulturach i regionach świata
| Rodzaj pokarmu | Tabu pokarmowe | Artykuł spożywczy |
|---|
| Żaby | USA, Wielka Brytania | Francja, Azja Południowo-Wschodnia, Chiny |
| Psy | Europa, USA | Chiny, Półwysep Koreański, Kongo, Filipiny |
| Koty | Europa, USA, muzułmanie | Francja, Południowe Chiny, Półwysep Koreański |
| Owady | Europa, USA | Azja, Afryka, Ameryka Łacińska, Australia |
| Świnki morskie | Europa, USA | Peru |
| Konie | USA, Anglia, Australia,
Romowie, hinduiści, Polska | Francja, Włochy, Niemcy, Polska, Czechy |
| Szczury | Europa, USA | Ghana, Tajlandia |
| Bydło | hinduiści | Europa, USA, muzułmanie |
| Świnie | żydzi, muzułmanie, hinduiści | Europa, USA, Azja |
| Żółwie | żydzi | Azja, Południowa Ameryka |
| Ptaki śpiewające | Niemcy | Włochy, Francja |
| Pająki | Europa, USA | Laos, Tajlandia, Kambodża |
